نقل قول جالبی از آدولف هیتلر، این سیاستمدار سیاه کاریزماتیک لا به لای کتاب‌ها و بین دست‌نوشته‌هایش دست به دست می‌شود که می‌گوید: می‌دانم که انسان‌ها بیش از آن چه که به واسطه نوشتن پیروز شوند با کلمات است که موفق می‌شوند؛ چون که بزرگ‌ترین جنبش‌ها روزی زمین مدیون سخنرانان است، نه نویسندگان بزرگ! این را آدولف هیتلر به عنوان سخنرانی می‌گوید که همزمان با شیوه ارائه منحصر به فرد سخنرانی، خودش متون سخنرانی را می‌نوشته است. اگر کمی عمیق‌تر به مسئله نگاه کنیم می‌بینیم که هیتلر بیراه نگفته است و در طول تاریخ بزرگ‌ترین قهرمانان دنیا، کشیش‌ها و سلطنت‌طلبان صرفا از طریق به رخ کشیدن مهارت سخنرانی خود سعی داشتند به قدرت برسند. قدرتی که هیتلر به واسطه فن بیان خود بدان دست یافت و فن سخنوری هیتلر تبدیل به سرفصل‌های مهم فن بیان و سخنرانی امروز ما شد.
اولین بار در سال ۱۹۱۹ و در مونیخ بود که هیتلر به صورت رسمی و برای نیم ساعت مقابل مخاطبان شصت تا هفتاد ساله خود صحبت کرد. بعد از اتمام این سخنرانی همه مخاطبان به تمجید هیتلر پرداختند؛ تا جایی که از او نقل شده است بعد از این سخنرانی بوده که هیتلر فهمیده است می‌تواند سخنور خوبی باشد.
در ادامه مروری بر تاریخ سخنرانی و فنون سخنوری هیتلر داشته‌ایم تا ببینید چه طور این سیاتمدار، لقب بزرگ‌ترین ناطق تاریخ را نصیب خود کرده است.
بررسی فنون سخنوری هیتلر در تاریخ
در ۱۶ آگوست سال ۱۹۲۲ بزرگ‌ترین سخنرانی هیتلر در شهر مونیخ و با حضور ۴۰ هزار مخاطب برگزار شد. به گفته خود هیتلر دو سال تمام طول کشید تا او توانست حرکت‌های اضافی و گیج‌کننده را از سخنرانی خود حذف کند و به استاد هنرهای تجسمی در سخنرانی تبدیل شود!
فن بداهه‌گویی در هیتلر در نوع خود خاص و منحصر به فرد بود. در آن زمان تنها هیتلر بود که با استفاده از قدرت جادویی و تسلط بلامنازع خود می‌توانست بداهه‌گویی را با متونی که روی سه چهار برگ به عنوان یادداشت در سخنرانی نوشته شده بودند ترکیب کند و از این تلفیق نیز سخنرانی پرباری به وجود آید. حتی در برخی از منابع آمده است که هیتلر دو سه منشی برای تایپ کردن و تجدیدنظر متن‌های سخنرانی با استفاده از دستگاه‌های تایپ قدیمی استخدام کرده بود!
تمرین سخنرانی هیتلر یا آمادگی جسمانی؟
پشت سخنرانی‌های هیتلر نظیر بسیاری از سخنرانان معتبر تمرین و تکرار خستگی‌ناپذیری وجود داشت. حرکات دقیق و از پیش تعیین شده هیتلر رو به رو آینه و تصاویری که قبلا در فن بیان هیتلر بررسی کردیم گواه این ادعا هستند.
هنریچ هافمن، عکاس شخصی هیتلر، در ارتباط با تصاویری که در طول فعالیت خود از آدولف هیتلر ثبت کرده است می‌گوید: هیتلر همچون کسی که می‌خواست آمادگی جسمانی تمرین کند رو به رو آینه می‌ایستاد، سپس با خود می‌گفت این حرکت احمقانه است یا هرگز نباید این حرکت را هنگام سخنرانی انجام دهم.
تاثیرگذاری هیتلر روی جمعیت
این جمعیت است که تعامل واقعی را به وجود می‌آورد نه سخنران. به محض این که سنتز حالات عاطفی و روانی بین شنوندگان و بینندگان با سخنران رخ داد ارتباط ناگسستنی بین آن‌ها برقرار می‌شود.
رابرت پین در کتاب “زندگی و مرگ آدولف هیتلر” در ارتباط با فن سخنوری هیتلر می‌نویسد: هیتلر مرد استعدادهای شگفت‌انگیز بود که می‌توانست دمای مخاطبان را به نقطه اوج نزدیک کند؛ تا جایی که دیگر هیچ یک از مخاطبان در این دما افرادی جداگانه نبودند و به یک توده تبدیل شده بودند!
ورود هیتلر به دنیا روان‌شناختی سخنرانی نیز جالب و چشمگیر است. در اغلب سخنرانی‌های وی آنالیز روان‌شناسی‌اش از مخاطبان به شکل ویژه‌ای دیده می‌شود. مثلا بلافاصله بعد از ورود به سالن یک دقیقه به صورت کامل و کاملا بی‌صدا جمعیت حاضر را نگاه می‌کند و بدون هیچ حرکت اضافی جو را مورد بررسی قرار می‌دهد.
بعد از این که هیتلر توانست حالات مخاطبان را ارزیابی کند خیلی آرام و روان شروع به صحبت کردن می‌کند؛ دقیقا مثل بازیگری که بی سر و صدا وارد صحنه‌ای از فیلم می‌شود. تحلیل فن سخنوری هیتلر نشان می‌دهد که این عکس‌العمل کاملا عمدی و برای تطابق هیتلر با رفتار، منش و حال و هوای جمعیت است. این واکنش باعث می‌شود تا کم کم رشته‌های احساس شکل بگیرند و مردمی که کاملا بی‌تفاوت بودند به وجد آیند.
نقطه اوج یا فراز و فرود در سخنرانی هیتلر جایگاه مشخصی ندارد. خیلی از اوقات هیتلر بدون برنامه‌ریزی موتور خود را روشن می‌کند و ناگهانی انرژی به جمعیت ترزیق می‌کند. آن چه که واضح است هیجان غیر قابل کنترلی است که حتما در پایان سخنرانی به مخاطبان منتقل می‌شود.
نطق شورانگیز هیتلر
به گفته Joachim Fest، هیتلر یک سخنران اصیل و جسور بود که شجاعتش برای ابزار عقاید ممنوعه خارق‌العاده محسوب می‌شود. همین صفات روحی او بود که باعث می‌شد نام هیتلر در کنار تصویری از یک رهبر بزرگ قرار گیرد.
در علم فن بیان و سخنوری، نطق ساده بیان ایده‌ها فراتر از روش معمول و با استفاده از کلمات درخور می‌باشد؛ اما از دیدگاه هیتلر همه چیز در سخنرانی متفاوت بود. در این باره به نقل هیتلر گفته شده است: سخنرانی آن چیزی نیست که با استفاده از کلمات بیان می‌شود؛ سخنرانی مستقیما از دل احساسات و بدون کلمات شکل می‌گیرد.
جالب است بدانید خیلی از افرادی که نطق شورانگیز هیتلر را به صورت ترجمه از زبان اصلی آلمانی می‌خوانند معتقدند خواندن این متون در واقع شبیه به خواندن متن ترانه بدون گوش دادن موسیقی است؛ چون در این حالت هیتلری وجود ندارد که بتواند با احساسات خود این متن را برای مخاطب شنیدنی کند!
تاثیر سبک زندگی هیتلر بر فنون سخنوری او
بسیاری فنون سخنوری هیتلر را متاثر از سبک زندگی ایشان می‌دانند. عادات غذایی و سبک زندگی او به شدت روی رحیات و احساساتش هنگام سخنرانی تاثیر می‌گذاشت. در این باره از خود هیتلر نقل شده است که:
هر زمان که قرار است سخنرانی کنم بدنم را مرطوب می‌کنم تا به این شکل احساس کنم حداقل سه تا شش پوند وزن کم کردم. بعد از آن از آب معدنی خاصی استفاده می‌کنم که به این حس سبکی من کمک کند. احساس سبکی را برای نطق بهتر نیاز دارم.
متقاعدسازی هیلتر با تکیه بر فن بیان
هنوز هم درباره سیاست‌های هیتلر که منجر به شکل‌گیری فاجعه جنگ جهانی دوم شد ابهاماتی وجود دارد؛ اما تفریبا همه بر این حقیقت اتفاق نظر دارند که این فن بیان هیتلر بود که با استفاده از آن توانست حزب نازی و به دنبال آن کشورهای دیگر را متقاعد کند:
“هیتلر با فن بیان خود این توانایی را داشت که افراد را از ادامه یک رویه فکری متوقف کند و احساسات آن‌ها را برانگیزد. به مخاطبان هیتلر هنگام سخنرانی تلقین شده بود که سخنران سینه‌اش را باز کرده است و قلبش را با مخاطبان صادقانه تقسیم کرده است.
مقالات آموزشی ما را در سایت دانشگاه زندگی بخوانید
- ۹۷/۰۸/۰۴